TCVN 13606:2023 – Cấp nước – Mạng lưới đường ống và công trình

1. Phạm vi áp dụng

• Quy định yêu cầu thiết kế các công trình trong hệ thống cấp nước: công trình thu nước, trạm bơm, công trình xử lý (nhà máy nước), bể chứa, mạng lưới đường ống và các công trình – thiết bị phụ trợ.

• Áp dụng cho cả thiết kế mới, cải tạo và mở rộng hệ thống cấp nước đô thị, nông thôn, khu công nghiệp.

Các bạn có thể tham khảo thêm TCVN 4513:1988 hoặc các tiêu chuẩn khác trên website SangCVE.com

2. Tài liệu tham khảo & thuật ngữ

• Dẫn theo các tiêu chuẩn liên quan:

  • TCVN 4037: thuật ngữ và định nghĩa cấp nước

  • TCVN 9068:2012: vật liệu lọc hạt

• Bổ sung nhiều thuật ngữ hiện đại như: mạng lưới cấp I–III, DMA/DMZ, van giảm áp, hệ thống GIS, SCADA…

3. Yêu cầu thiết kế hệ thống

• Hệ thống phải đảm bảo đủ áp lực, lưu lượng, hoạt động ổn định theo từng giai đoạn và có khả năng mở rộng.

• Thiết kế theo nguyên tắc phân vùng DMA/DMZ.

• Tính toán lưu lượng, áp lực, tiêu chuẩn dùng nước, hệ số không điều hòa, phòng cháy chữa cháy…

4. Nguồn & công trình thu nước

• Các loại nguồn: nước mặt (sông, hồ), nước ngầm (giếng khoan…).

• Yêu cầu cấu tạo công trình thu nước, vùng bảo vệ vệ sinh, xử lý sơ bộ, bố trí ống thu, thiết bị lọc đầu nguồn…

5. Xử lý & làm sạch nước

• Bao gồm: lắng sơ bộ, keo tụ – tạo bông, tuyển nổi, lọc nhanh – lọc chậm, khử trùng, khử sắt/mangan, làm mềm, xử lý bằng màng…

• Thiết kế công trình phụ trợ như: bể hóa chất, bể lắng, bể lọc, hệ thống xử lý bùn cặn, phòng thí nghiệm…

6. Trạm bơm & thiết bị thủy – khí

• Thiết kế trạm bơm nước thô và nước sạch.

• Yêu cầu chọn máy bơm phù hợp, trang bị hệ thống chống va, van điều tiết, trạm tăng áp, thiết bị điều khiển tự động, SCADA, GIS.

7. Mạng lưới đường ống & công trình phụ trợ

• Mạng lưới chia làm 3 cấp:

  • Cấp I: đường ống chính

  • Cấp II: đường nhánh điều hòa

  • Cấp III: ống phân phối đến người dùng

• Thiết kế mạng vòng, mạng nhánh, lựa chọn vật liệu hiện đại: gang dẻo, HDPE, PVC, PPR...

• Bố trí các công trình phụ: van khóa, van xả khí, trạm điều áp, hố ga kỹ thuật…

8. Dự trữ & điều hòa

• Tính toán thể tích bể chứa nước sạch, nước dự phòng, phục vụ chữa cháy, điều hòa lưu lượng.

• Có thể bố trí bể ngầm, bể trên cao hoặc kết hợp cả hai.

9. Cấp nước tuần hoàn

• Quy định việc cấp nước liên tục, đảm bảo dòng chảy không lắng cặn, nước không ô nhiễm.

• Thiết kế cân bằng thủy lực cho các hệ thống vòng khép kín.

10. Vùng bảo hộ vệ sinh

• Chia làm 3 vùng:

  • Vùng I: bảo vệ tuyệt đối (nguồn và điểm thu nước)

  • Vùng II: bảo vệ trung gian (xung quanh nhà máy nước, đường ống dẫn…)

  • Vùng III: khu vực xa hơn, nhưng vẫn cần quản lý an toàn nguồn nước

• Yêu cầu biển báo, rào chắn, kiểm soát nước thải và hoạt động dân cư xung quanh.

11. Hệ thống điện & tự động hóa

• Trang bị điện cho toàn bộ công trình: trạm bơm, nhà máy xử lý, bể chứa.

• Tích hợp hệ thống tự động hóa điều khiển: SCADA, cảm biến đo áp lực – lưu lượng – chất lượng nước.

• Có thiết bị dự phòng khi mất điện (máy phát, UPS…).

12. Kết cấu & giải pháp xây dựng

• Đảm bảo an toàn chịu lực, chống thấm, chống ăn mòn và tuổi thọ dài hạn.

• Quy định về chiều sâu đặt ống, móng công trình, kết cấu bê tông, chống rung lắc, lún sụt.

• Bố trí khe nhiệt, khe co giãn, lớp chống thấm trong các bể, trạm kỹ thuật.

13. Điều kiện khí hậu – địa chất đặc biệt

• Đối với vùng có điều kiện khó khăn: địa hình dốc, đất yếu, vùng lũ, động đất…

• Yêu cầu gia cố móng, dùng ống chịu lực đặc biệt, thiết bị bơm chịu va chấn…

• Có thể thiết kế công trình hợp khối, bố trí gối trượt hoặc ống mềm để tránh nứt vỡ.

Kết luận

TCVN 13606:2023 là tiêu chuẩn mới, cập nhật nhiều nội dung hiện đại phù hợp với thực tế cấp nước hiện nay như phân vùng DMA, điều khiển tự động, sử dụng vật liệu mới và công nghệ GIS/SCADA. Tiêu chuẩn giúp đảm bảo thiết kế hệ thống cấp nước bền vững, tiết kiệm và an toàn.